Thứ Năm, 31 tháng 10, 2019

Chú thích Kiều Thơ (tiếp theo)



Lts: Trong Kim Vân Kiều có gần 1000 câu thơ (857 câu) do Kiều, Sở Khanh, Giác Duyên, Thuc Sinh...sáng tác. Cụ Nguyễn Du ở Đoạn trường tân thanh có chỗ Cụ nhắc, có cho Cụ không nhắc và Cụ không dịch. Trong đó  Kiều  sáng tác rất nhiều và rất hay.Việc này cho ta thấy Kiều là người tài sắc vô song. Thanh Tâm Tài Tử  là bậc Văn sĩ trác việt muôn đời. Nhà thơ  Đỗ Hoàng khi phóng tác Kiều Thơ  đã dịch ra thơ Việt.  Xin gới thiệu cùng bạn đọc.

KIỀU SÁNG TÁC:

(446) Khốc Hoàng Thiên: Khóc với ông trời.
Nguyên văn:
                             
由效果

Dư sinh bạc mệnh gia bất tạo,
Xả thân cứu phụ lạc hoả khanh.
Dã tằng khinh thân đạo bạch nhận,
Khởi khẳng cam tâm tác hạ nhân.
Vô đoan hãm nhập gian nhân kế.
Hồn thân thị khẩu nan biện minh.
Tương nô võng điếu cao lương thượng,
Đả đắc bì khai tiên huyết lâm.
Đông tử tam phiên hôn tứ thứ.
Ai ai cầu cáo bất dong tình
Cầu cáo bất ban phương khẳng chú.
Yên nô chiêu tiền, yên phùng nghinh.
Nô sinh bản thị thâm khuê nữ
Chẩm thức phong lưu trạm biển tinh.
Thính tha nhất nhất tòng đầu giáo,
Vô xỉ, vô liêm quỷ sát nhân.
Học thành chẩm tịch yêu địch khái,
Dạ dạ Kiều trang khứ bạn nhân.
Nhân vị miên thuỳ bất cảm thuỵ,
Nhân như thuỵ thục mạc hư kinh.
Ký yếu lưu tâm phạ tha quái.
Hựu yến lưu tâm phòng sa hành.
Khách dục tham dâm tứ khước lãng.
Điên đảo ôn nhu mỵ khách tâm,
Thục khách tương nghinh do hiệu khả.
Sinh khách tiếp trước dữ nan thừa,
Nhậm tha thô hào tính bất hảo,
Dã khiếu hoà khí dữ ôn tồn.
Má nhi chỉ tham tiền hoà sao.
Bất phân hảo, xú giai tận nghinh,
Tiên hoa nhậm khiếu khô đằng bạn,
Mỹ nữ vô đoan phối chướng sinh.
Nha hoàng khẩu xú hà xứ tỵ,
Tật bệnh sang di thuỳ cảm tăng.
Nhược thuỵ vi hữu suy khước ý.
Đả đả mạ mạ vô dĩ đình.
Sinh thời dịch tác thiên nhân phụ,
Tử hậu nan cầu vô chủ phần.
Nhân sinh tối khổ thị nữ tử.
Nữ tử tối khổ thị kỹ thân!
Vi tỳ, vi thiếp giai hữu chủ,
Vị kỹ sinh tử vô địa bằng.
Ngã kim phiên thành Hoàng thiên khốc.
Nhất tự ngâm thành vạn kết tâm,
Ký dữ thanh lâu đa kiều diệm,
Thừa tảo trừu thân xuất hoả khanh,
Mạc đãi linh lạc môn tiền nhật,
Lệ sái tây phong khấp đoạn hồn.
Dịch:
Đau xót sinh ra phận bạc gia cảnh lại gặp phải biến cố đau thương.
Tấm thân không hề tiếc liều mình cứu cha, lạc bước vào miền son phấn, lửa lò.
Toan cầm con dao để liều tan thân phận.
Đành phải cam tâm chịu nhục làm kẻ hèn hạ.
Không biết vì đâu mắc vào kế của người gian.
Hồn vía, tấm thân mắt miệng cũng không minh oan được cho mình.
Rường nhà từng treo cao hành hạ.
Thịt da bị đánh tơi bời máu đổ ra.
Ba bốn bận chết đi rồi sống lại.
Người đâu có thương tình lòng đau kêu xót.
Khi người ta dừng tay sát phạt liền bắt viết tờ cam đoan.
Làm tiền đón khách mới được tha thứ.
Ta đây vốn là con gái nhà khuê các.
Nghề ăn chơi hèn hạ như ta đây làm sao tường tận.
Mới ban đầu nghe lời giáo huấn.
Thật là những điều vô liêm sỷ giết người.
Bắt học thành nghề công phụ chăn gối xấu xa.
Đêm đêm trang điểm phấn son chào mới khách đến chơi.
Khách chưa đi ngủ mình còn phải ngồi ngong ngóng.
Khách đã đi ngủ mình phải lặng im như tờ.
Thế mà còn phải sợ khách không vừa ý, lòng những rụt rè.
Lại còn sợ khách bỏ phòng lẻn trốn đi.
Vui  gượng cùng khách tham lam dâm dục.
Mềm mỏng hỏi han tỏ lòng thành với khách.
Khách quen thuộc đón tiếp hậu hĩ là lẽ thường.
Khách xa lạ phải dò biết tâm tính của họ.
Có khi gặp phải phường thô lậu, lỗ mãng.
Vẫn niềm nở tỏ tình ôn hoà, thân thiết.
Mà mụ chủ chỉ mê kẻ nhiều tiền bạc.
Không cần tốt xấu sai bảo đón tận cửa.
Cành hoa tươi khép vào cái khúc củi khô vẫn được.
Không dưng đem người đẹp ghép cùng bọn lăng loàn.
Xấu tốt, răng vàng, mồm thối thảy đều hoan hỷ
Tật bệnh ghẻ lỡ cũng chẳn ngại gì.
Hễ mà ai có ý không thích, chê bai,
Ra tay đánh đập không dừng tay.
Buổi sinh ra làm vợ cho nghìn người.
Sau khi chết chỉ là một nấm mồ vô chủ.
Ở trên đời sinh ra phận gái đã khổ thay.
Mà làm kiếp kỹ nữ (1) còn thấp hèn, tội tình biết bao nhiêu.
Làm tỳ thiếp vẫn còn có ông chủ coi mình,
Làm kỹ nữ không biết sau này chôn ở đâu?
Nay ta viết bài thơ “Khóc với trời xanh”
Một chữ ngâm lên kết lòng vạn người.
Gửi cùng các bạn bè lầu xanh nỗi lòng cay đắng.
Lửa lò (2) mau sớm được thoát ra.
Đừng để đến khi ngoài cửa vắng ngắt,
Lệ rơi như gió thu làm tiếng khóc đứt ruột.

TRONG KIỀU THƠ:

Tám nghề, bảy chữ tàng tinh,
Là bùa hộ mệnh, thần linh hộ trì.
Xin con lòng dạ khắc ghi
2540- Lên đàn kiêu ái thực thi phép thần. (444)
Ngoài còn có mấy cách tân, (445)
Mỉm cười, liếc mắt, nghiêng thân ngọc ngà,
Lộ bàn tay đẹp kiêu sa,
Tung hình bắt bóng người ta chờn vờn.
2545- Gợi tình xuân tứ từng cơn,
Cho chàng chăm chú chập chờn chơi vơi.
Thạo nghề đến chốn, đến nơi.
Thì con là bậc tuyệt vời lầu xanh!”
Kiều nghe lệ rớt thất thanh,
2550- Nỗi đời đến mức ôi tanh má hồng.
Thôi còn chi nữa mà mong.
Làm sao mà thoát khỏi vòng ố hoen?
Sẩy chân ngã xuống bùn đen
Phận hèn trơ trẽn phận hèn ai hay.
2555- Nước đời lắm trớ trêu thay.
Rồi đây mặt dạn, mày dày khó coi.
Muốn cho dừng ngọn đòn roi,
Nhiệt tâm thành kẻ người soi trong nghề.
Thương thay thân ở bến mê,
2560- Lạc loài chẳng biết dạt về nơi nao?
Thương thay một kiếp má đào,
Yên hoa là chốn bước vào khó ra!
Thôi đành hạt bụi, mưa sa.
Khóc Hoàng Thiên, mượn khúc ca kêu trời: (446)

*

KHÓC VỚI  ÔNG TRỜI


2565- “Sống thừa bạc mệnh trên đời,
Oan cha giải cứu thân tơi tả tàn.
Tính dao nghiệt ngã hạ màn.
Cam tâm chịu nhục khỏi mang tiếng hèn.
Đường đời đến đoạn đỏ đen,
2570- Biện minh sắc sảo, ai thèm lắng nghe. (447)
Rường cao treo ngược, gậy ghè.
Máu lai láng chảy bên hè như chan.
Tấm thân đã chết lâm sàng.
Não lòng đành phải khóc than tội tình.
2575- Thoát tù thân tội nhục hình.
Vào vòng hoa nguyệt gia đình mới an! (448)
Nữ sinh khuê các ngọc vàng,
Làm sao hiểu thói điếm đàng ăn chơi?
Tình thâm gia huấn dạy người. (449)
2580- Thật vô liêm sỉ nghe lời nhớp nhơ. (450)
Lọc lừa, luồn lỏi, lẳng lơ,
Phấn son tô điểm sớm trưa gạ mời.
            Chuộng chiều, chếnh choáng, chịu chơi.
Ngu ngơ, ngao ngán, ngừng ngơi ngón nghề!
2585- Lo người say mở rèm che
Ngại khách tỉnh mộng rượu chè yên hoa.
Sợ nhất những đứa dâm tà.
Phải chiều ôm ấp mặn mà hỏi han.
Khách quen mừng rỡ vô vàn.
2590- Một lần may mắn nhẹ nhàng nhỏ to.
         Kinh hoàng những lũ mặt mo.
Bắt quỳ, bắt đứng sờ mò tiểu yêu.
          Má mì chỉ chuộng tiền nhiều. (451)
Kể chi xấu tốt, mỹ miều, thấp cao.
2595- Gái tơ đem lão ghép vào,
Mỹ nhân buộc cổ gươm đao chợ trời.
Thằng mặt lác, đứa dở hơi.
Tim la trọng bệnh vào chơi chẳng từ.
Nếu mà chê xấu, chê hư,
2600- Bọn đàn anh chị đánh nhừ như chơi!
Sống mòn làm vợ muôn người,
                                  Chết tan thân xác mồ côi nấm mồ!
   Xót thay làm phận liễu bồ, (452)
                                   Đau hơn kiếp đĩ xương khô cốt tàn!
2605- Thiếp tỳ còn có người kham,
Ca ve, kỹ nữ chết làng nước đâu?
Khóc trời xanh tỏ mấy câu.
Lòng ta ngâm hận nỗi đau vạn đời.
Thanh lâu bè bạn ai ơi.
2610- Hoả khanh mau thoát ngục trời hoả thiêu! (453)
Đến khi ngoài cửa xế chiều.
Gió thu nức nở, hồn xiêu riêu tàn!”

Hết
*

Lời ca ai oán thương than,
Người trong hành viện hàng hàng lệ rơi.
2615- Đến như Mã Tú thịt người,
Cũng sa giọt nước mắt nơi mặt dày.
Lầu xanh ngày lại nối ngày,
Giả cười, giả khóc, giả say vật vờ.
Tay đàn, tay bút, tay thơ.
2620- Chanh chua chuối chát, chỏng chơ chục chàng.
Phòng thu đèn hạnh buông màn.
Cuộc vui đổ ruột say tràn gió trăng....

Hà Nội 2007