HÀNH LỘ NAN VÀ TẬP TÚY THÌ CA

 Lts: Nhà thơ Đỗ Hoàng là người có học, có tài. Ông biết nhiều ngoại ngữ : Trung Quốc, Nga ,Anh, Pháp và một ít tiếng giao tiếp Thái, Lào, Vân Kiều….Đặc biệt tiếng Trung Quốc ông biết cả bạch thoại và Hán Nôm. Một lợi thế cho ông khi làm văn chương!

  Ông dịch Đường thi lúc còn để chỏm với ông nội. Đặc biệt dịch nhiều khi ông vào bộ đội quân đội Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đầu thập kỷ 70. Xin giới thiệu bài “ Hành lộ nan – Đường đời khó đi – kỳ 3 của Lý Bạch & Túát lúc say để thấy tài dịch thơ của Đỗ Hoàng.

                            vannghecuocsong.com

Tuý thì ca - Tặng Quảng Văn quán bác sĩ Trịnh Kiền 醉時歌－贈廣文館博士鄭虔 • Bài hát lúc say - Tặng Trịnh Kiền bác sĩ quán Quảng Văn

 

醉時歌－贈廣文館博士鄭虔

諸公袞袞登臺省，

廣文先生官獨冷。

甲第紛紛厭粱肉，

廣文先生飯不足。

先生有道出羲皇，

先生有才過屈宋。

德尊一代常坎軻，

名垂萬古知何用？

杜陵野客人更嗤，

被褐短窄鬢如絲。

日糴太倉五升米，

時赴鄭老同襟期。

得錢即相覓，

沽酒不復疑，

忘形到爾汝，

痛飲真吾師。

清夜沈沈動春酌，

燈前細雨檐花落。

但覺高歌有鬼神，

焉知餓死填溝壑？

相如逸才親滌器，

子雲識字終投閣。

先生早賦歸去來，

石田茅屋荒蒼苔。

儒術於我何有哉？

孔丘盜跖俱塵埃。

不須聞此意慘愴，

生前相遇且銜杯。

 

Tuý thì ca - Tặng Quảng Văn quán bác sĩ Trịnh Kiền

 

Chư công cổn cổn đăng đài sảnh,

Quảng Văn tiên sinh quan độc lãnh.

Giáp đệ phân phân yếm lương nhục

Quảng Văn tiên sinh phạn bất túc.

Tiên sinh hữu đạo xuất Hy Hoàng,

Tiên sinh hữu tài quá Khuất, Tống.

Đức tôn nhất đại đường khảm kha,

Danh lưu vạn cổ tri hà dụng?

Đỗ Lăng dã lão nhân cánh xuy,

Bị cát đoản trách mấn như ty.

Nhật thích thái thương ngũ thăng mễ,

Thì phó Trịnh lão đồng khâm lỳ.

Đắc tiền tức tương mịch,

Cô tửu bất phục nghi.

Vong hình đáo nhĩ nhữ,

Thống ẩm chân ngô sư.

Thanh dạ trầm trầm động xuân chước,

Đăng tiền tế vũ thiềm hoa lạc.

Đản giác cao ca hữu quỷ thần,

Yên tri ngạ tử điền câu hác!

Tương Như dật tài thân địch khí,

Tử Vân thức tự chung đầu các.

Tiên sinh tảo phú Quy khứ lai,

Thạch điền mao ốc hoang thương đài.

Nho thuật hà hữu ư ngã tai!

Khổng Khâu, Đạo Chích câu trần ai,

Bất tu văn thử ý thảm thảng,

Sinh tiền tương ngộ thả hàm bôi...

 

 

 

Đỗ Hoàng dịch nghĩa:

 

Các quan lớn ngất ngưởng lên đài sảnh,

Còn Quảng Văn tiên sinh thì giữ chức quan nhỏ.

Dinh cơ của các ngài rộn ràng, xôi thịt chán chê,

Còn Quảng Văn tiên sinh cơm không đủ ăn.

Đạo của Tiên sinhvốn gốc ở vua Phục Hi,

Tài của Tiên sinh vượt cả Khuất Nguyên, Tống Ngọc.

Đức cao nhất đời nên thường lận đận,

Tiếng lưu muôn thuở biết dùng làm gì?

Ông nhà quê Đỗ Lăng càng khiến người ta cười,

Áo vải ngắn ngủn chật ních, tóc bạc nhơ tơ.

Mỗi ngày lãnh năm thưng gạo ở kho nhà nước,

Lúc nào cũng đến lão Trịnh là bạn đồng tâm.

Có tiền tức thì tìm nhau,

Mua rượu, chẳng ngần ngại gì.

Say quên cả hình hài, xưng mày tao,

Uống rượu như thế đúng là bậc thầy.

Đêm lạnh lẽo, rót chén cảm vì xuân,

Mưa phùn trước đèn, hoa rơi ngoài thềm.

Bất giác hát lớn khiến quỷ thần xúc động,

Biết đâu rồi sẽ chết đói lăn nơi ngòi rãnh!

Tương Như tài cao mà phải tự rửa bát,

Tử Vân giỏi chữ cuối cùng cũng nhảy gác.

Tiên sinh sớm ngâm bài phú “Hãy về đi,

Ruộng đá, nhà tranh, rêu xanh loang lổ.

Cái đạo nhà nho có ích gì?

Khổng Khâu, Đạo Chích đều đã thành đất bụi.

Đừng nhắc chuyện ấy mà đau lòng,

Còn sống được gặp nhau, hãy cứ nâng chén!

(Năm 754)

Bài này được viết khi tác giả đang sống khốn đốn giữa Trường An. Trịnh Kiền là bạn tác giả, hay thơ, giỏi vẽ, năm 750 được bổ nhiệm làm bác sĩ Quảng văn quán ở Quốc tử giám. Bài thơ này được viết gửi cho Trịnh Kiền.

Đỗ Hoàng dịch thơ:

HÁT LÚC SAY

Các quan lớn nghênh ngang đài sảnhr

Quảng Văn chức quan lạnh lẽo này

Dinh trên xôi thịt no đầy.

Tiên sinh bữa bữa ngày ngày hụt cơm.

Đạo tiên sinh Hy Hoàng gốc rễ

Tài tiên sinh vượt cả Tống, Nguyên.

Đạo đức đời vẫn đảo điên

Tiếng hay thiên cổ lưu tên nỗi gì!

Đỗ Lăng già lắm khi đáng giễu

Đầu bạc phơ, áo nhíu vải thô

Ngày xin dăm bát gạo kho

Hay cùng bác Trịnh chuyện trò fđồng tâm.

Hễ có tiền thì tìm cho được

Rượu mua rồi chén chuốc mà thôi

Mày tao quên cả hình hài

Các ông say xứng bậc thầy cái say!

Cảm xuân lạnh đêm nay chuốc chén

Mưa nhòe  đèn, thềm kín hoa rơi 

Hát ngao cho quỷ thần cười 

Rồi ra chết đói lăn ngoài rãnh con.

Tài Tương Như vẫn còn rửa bát

Trí Tử Vân rốt cuộc gieo mình

Quay về bỏ hết hư vinh

Nhà tranh, ruộng đá rêu xanh mịt mờ

Ôi ra gì cái đạo Nho

Khổng, Chích trăm kẻ thành tro bụi rồi

Nhắc chi đau lắm lòng người

Sống còn may gặp hãy mời chén say!

 Cao điểm chốt 176, biên giới Việt – Lào năm 1972

    Đ - H