Giáo dục văn hóa truyền thống cho trẻ em

 

Giáo dục văn hóa truyền thống cho trẻ em

Các lớp học ngữ văn ở các trường tiểu học và trung học (Trung Quốc - ND) đóng vai trò chủ chốt và cơ bản trong việc kế thừa văn hóa, và cũng có vấn đề là làm thế nào để giáo dục văn hóa truyền thống. Các trường tiểu học và trung học cơ sở coi trọng việc đọc, hiểu và nhận thức; các trường trung học phổ thông hướng dẫn học sinh thực hiện các nghiên cứu đặc biệt về "giá trị đương đại của văn hóa truyền thống"

Chúng ta không thể nghĩ rằng đọc nhiều bài thơ cổ không có ích lợi gì cho thực tế, cũng như không thể hy vọng một cách mơ hồ: sự biến đổi và đổi mới của văn hóa truyền thống phải phục vụ đương đại và chú trọng đến tương lai; việc giảng dạy văn hóa truyền thống phải tuân theo logic của nó!

Đề cao sức nặng của văn hóa truyền thống đặc sắc Trung Quốc trong sách giáo khoa Trung Quốc không có nghĩa là đánh giá thấp các tác phẩm hiện đại và văn hóa trong nước và nước ngoài xuất sắc. Cần có thái độ đúng đắn dựa trên nền tảng văn hóa hiện đại, không chỉ tích cực kế thừa văn hóa truyền thống xuất sắc, mà còn chú trọng tiếp thu văn hóa nước ngoài xuất sắc.

Trong những năm gần đây, văn hóa truyền thống đặc sắc của Trung Quốc ngày càng nhận được sự quan tâm của các tầng lớp xã hội. Làm thế nào để đạt được sự chuyển đổi sáng tạo và phát triển đổi mới đã trở thành một chủ đề thảo luận trong lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật. Các lớp học ngữ văn ở các trường tiểu học và trung học cơ sở đóng một vai trò rất quan trọng và cơ bản trong việc kế thừa văn hóa, và cũng có một câu hỏi đặt ra là làm thế nào để chuyển tải được văn hóa truyền thống. Trong những năm qua, tôi đảm nhiệm vai trò chủ biên của bộ tài liệu giảng dạy tiếng Trung Quốc được biên soạn trên toàn quốc cho các trường tiểu học và trung học cơ sở. Kết hợp công việc của bản thân, tôi xin nói về cách "chuyển hóa" các truyền thống trong sách giáo khoa tiếng Trung cho cấp tiểu học và trung học cơ sở.

Bắt đầu với sách giáo khoa tiếng Trung để "đặt nền móng" cho việc quảng bá văn hóa truyền thống đặc sắc

Kể từ khi thực hiện giáo dục phổ thông kiểu mới vào đầu thế kỷ trước, sách giáo khoa cấp tiểu học và trung học cơ sở của Trung Quốc đã có nhiều lần thay đổi, tỷ lệ thơ cổ trong sách giáo khoa cũng tăng lên hoặc giảm xuống nhiều lần. Trong những năm 1990, số lượng văn bản bằng các bài thơ cổ và cổ điển của Trung Quốc bắt đầu tăng lên. Khoảng năm 2002, các văn bản thơ cổ chiếm hơn một phần ba sách giáo khoa Hán ngữ dành cho cấp trung học cơ sở và cấp ba do Nhà xuất bản Giáo dục Nhân dân xuất bản. Sách giáo khoa Hán ngữ dành cho cấp tiểu học và trung học cơ sở do Bộ Giáo dục tổ chức và biên soạn bắt đầu được sử dụng trong 2019, và tiếp tục tăng nội dung giảng dạy thơ cổ Và để nâng cao nhiệm vụ giảng dạy trong lĩnh vực này. Sự gia tăng ở cấp tiểu học là đặc biệt lớn, sách giáo khoa từ lớp một đến lớp sáu có 129 bài thơ cổ (đầu tiên). Trước đây, sách giáo khoa Hán ngữ cấp tiểu học cũng có một số bài thơ cổ, nhưng nhìn chung không chấp nhận chữ Hán cổ điển, trong sách giáo khoa thống nhất sắp xếp một số bài Hán cổ điển đơn giản, chẳng hạn như "Tư Mã Quang", "Danh tướng Hòa ", "Điêu thuyền cầu kiếm  "," Diên Tử sử Sở ", và" Vương Dung "" Đường  của Lý "," Thiếu niên Trung Quốc nói ", v.v. Tỷ lệ văn thơ cổ ở các trường THCS và THPT tăng hơn so với trước đây, đạt hơn một nửa, trọng lượng thiết kế nội dung dạy học chiếm khoảng 60%.

 

Bên cạnh việc tăng số lượng các bài thơ, văn cổ, phương pháp dạy học còn chú trọng đến việc truyền thụ chất lượng để hướng dẫn học sinh hiểu một cách toàn diện về văn hóa truyền thống đặc sắc. Ví dụ, trước đây, học sinh tiểu học học Hán Việt ngay khi học lớp 1, nhưng bây giờ các em học một vài chữ Hán trước, và có ấn tượng sâu sắc về văn hóa chữ Hán. Ví dụ bài đầu tiên là “Trời, Đất, Người, Bạn, Tôi, Người”, tiếp đến là “Gỗ vàng, Nước, Lửa, Đất” và “Những bài hát vần”,… thổi vào đó hơi thở của văn hóa truyền thống. trên khuôn mặt. Phải mất khoảng một tháng trước khi tôi bắt đầu học bính âm và đọc viết, những thứ kết hợp các yếu tố văn hóa truyền thống như tục ngữ, thành ngữ, truyện, truyền thuyết, v.v. theo thời gian và được nuôi dưỡng theo thời gian. Các trường tiểu học, trung học cơ sở cũng tiếp thu phương pháp “dạy thơ” truyền thống, coi trọng đọc, hiểu, đọc hiểu để học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của thơ ca cổ và chữ Hán. Trong các trường trung học, "nghiên cứu đặc biệt" được thêm vào, và các đơn vị học tập được tổ chức theo một số khái niệm cơ bản của văn hóa truyền thống. Ví dụ, các chủ đề như "tình cảm gia đình và đất nước", "hòa hợp của con người và thiên nhiên", "hài hòa nhưng khác biệt", "cội nguồn của văn hóa", "học từ lịch sử" và các chủ đề khác, hướng dẫn học sinh phát triển các chủ đề đặc biệt về " giá trị đương đại của văn hóa truyền thống ”trên cơ sở ngâm thơ cổ học và khảo luận. Những phương pháp này khơi dậy hứng thú học thơ, văn cổ của học sinh, đồng thời trau dồi khả năng phân tích, phán đoán sơ lược về văn hóa truyền thống của học sinh.

Sách giáo khoa Hán ngữ dành cho cấp tiểu học và trung học cơ sở không chỉ chú trọng nâng cao các thành phần văn hóa truyền thống mà còn chú trọng đến chất lượng. Các bài thơ cổ được chọn lọc đều là kinh điển, có phạm vi rộng, bao gồm Tập ca, Tiền Tần Dịch Tử, Sử ký. , Sách Hán, Thơ Đường và Bài ca, Văn xuôi, Kinh kịch và Tiểu thuyết. Tuy nhiên, ngay cả những bài thơ, bài văn cổ xuất sắc cũng phải có những đặc điểm của thời đại mà có thể có những yếu tố không còn phù hợp với xã hội hiện đại. Cái này khó mà “bóc”, không việc gì phải vội “bóc”. Trước tiên, chúng ta có thể để học sinh cảm nhận và hiểu toàn bộ bài đọc, sau đó thông qua lời nhắc đọc, sắp xếp bài tập và phát triển nhiệm vụ, để học sinh có được ảnh hưởng của suy nghĩ, cảm xúc và giá trị, và dần dần học cách đánh giá cao và phân tích khi lên lớp.

Tích hợp ý thức “chuyển hóa” và “đổi mới” vào giảng dạy tiếng Trung

Tài liệu giảng dạy tiếng Trung chắc chắn sẽ bao gồm nhiều tác phẩm hiện đại. Một số bài báo thảo luận sâu về "cách học văn hóa truyền thống", chẳng hạn như "Chuyển đổi cách học của chúng ta" của Mao Trạch Đông và "Sử dụng học thuyết" của Lỗ Tấn, giúp trau dồi tư duy rộng rãi và thái độ hợp lý của sinh viên đối với việc chấp nhận chủ nghĩa đa văn hóa. Học "Cầu vòm đá Trung Quốc", "Quan niệm nghệ thuật về tranh phong cảnh", "Nói về đá gỗ ", "Đặc điểm của kiến ​​trúc Trung Quốc", "Mùa thu ở Cố đô", v.v. sẽ giúp học sinh đánh giá cao tinh thần thẩm mỹ. được nuôi dưỡng bằng văn hóa truyền thống và suy nghĩ về văn hóa truyền thống là thế nào. Hòa nhập vào cuộc sống hiện đại - ý thức “chuyển hóa” và “đổi mới” đã vô hình nảy mầm trong tâm hồn trẻ thơ.

Tăng cường sức nặng của văn hóa truyền thống xuất sắc Trung Quốc trong sách giáo khoa Trung Quốc không có nghĩa là đánh giá thấp văn hóa truyền thống xuất sắc của nước ngoài. Trong số các sách giáo khoa tiếng Trung cho các trường tiểu học và trung học cơ sở, các văn bản liên quan đến văn hóa nước ngoài chiếm khoảng 15%, ngoại trừ các bài thơ và tiểu luận của Trung Quốc, cũng như các văn bản về khoa học và công nghệ, khoa học viễn tưởng và triết học. Một số cũng đặc biệt sắp xếp việc so sánh các nền văn hóa Trung Quốc và nước ngoài. Ví dụ: "Những câu chuyện kỳ ​​lạ từ một xưởng phim cô đơn" và "Sự biến thái" của Kafka được sắp xếp cùng nhau và "Sự bất công của Dou E" và "Hamlet" được đặt trong cùng một đơn vị. Vừa làm sâu sắc thêm sự tự tin trong văn hóa, vừa nuôi dưỡng sự tôn trọng nhiều Nhận thức về văn hóa.

Về sự biến đổi và đổi mới của văn hóa truyền thống, việc biên soạn tài liệu giảng dạy tiếng Trung đã được thực hiện một số cải tiến. Một mặt, tài liệu giảng dạy, và quan trọng hơn là làm thế nào để thực hiện dạy học đầu tiên và làm thế nào để sử dụng tốt các tài liệu giảng dạy. Chúng ta phải từ bỏ tư tưởng chủ nghĩa vị lợi, không được nghĩ rằng đọc thêm những bài thơ cổ không có ích lợi gì, và chúng ta phải cảnh giác  một cách mù quáng. Việc chuyển đổi và đổi mới văn hóa truyền thống phải phục vụ đương đại và hướng tới tương lai; việc giảng dạy văn hóa truyền thống phải tuân theo thái độ phân tích. Theo trình độ và đặc điểm nhận thức của học sinh, để các em hiểu dần văn hóa truyền thống là một hệ thống đồ sộ, phức tạp, trong quá trình tiếp xúc với số lượng lớn các tác phẩm văn hóa cổ, chúng ta cần phải tiếp thu những điều chúng ta cần tìm hiểu. , biến đổi và tận dụng nằm trong số đó. Ví dụ, xã hội quan tâm đến những người tự chủ, sự tu dưỡng nhân cách, sự thăng trầm của thế giới, tinh thần trách nhiệm đối với gia đình và đất nước, và các khái niệm về lòng nhân từ, hướng về con người, trung thực , công lý và bình đẳng là tất cả những gì tinh túy nhất, có thể được kế thừa và hấp thụ. Và sự biến đổi, sự ngu ngốc cần bị chỉ trích và loại bỏ.

Trong các giá trị cốt lõi của chủ nghĩa xã hội, “giàu có và quyền lực”, “hòa hợp”, “công lý”, “yêu nước”, “cống hiến”, “liêm chính” và “thân thiện” cũng nổi bật trong các giá trị truyền thống, phản ánh sự kế thừa đương đại của văn hóa truyền thống đặc sắc. Đồng thời, chúng ta phải suy nghĩ xem những ý tưởng và khái niệm truyền thống nào mâu thuẫn với các giá trị hiện đại, và sử dụng tư duy phản biện để xác định và sàng lọc chúng. Đây là điều cần được chăm sóc đặc biệt. Chẳng hạn, “đạo hiếu” là một trong những giá trị cốt lõi của văn hóa truyền thống. Nếu chúng ta muốn kế thừa nguyên tắc giá trị của "đạo hiếu" và đưa khái niệm này vào nền giáo dục Trung Quốc, chúng ta cần phải được phê bình và phân biệt. Cái mà chúng ta nên kế thừa chính là “đạo hiếu” đối nhân xử thế, là “kính trọng” và “dưỡng dục” làm người “chập chững tập đi”. Tư tưởng “đạo hiếu” được thể hiện trong một số bài văn xuôi cổ cần được phân tích và kế thừa một cách hợp lý.

Một hiện tượng đáng lưu ý. Nội dung giảng dạy các bài thơ cổ ngữ tăng lên, tâm sức và giờ học được giáo viên đầu tư cho việc giảng dạy các bài thơ ca cổ cũng tăng lên. Nhưng điều này không có nghĩa là chữ viết hiện đại có thể bị bỏ qua. Chúng ta phải cảnh giác với tư duy thực dụng của giáo dục theo định hướng thi cử, và không nên chỉ chăm chăm vào các bài thơ cổ chỉ vì sự “nói suông” trong việc dạy các bài thơ cổ. Cần có thái độ đúng đắn dựa trên nền tảng văn hóa hiện đại, không chỉ tích cực kế thừa văn hóa truyền thống xuất sắc, mà còn chú trọng tiếp thu văn hóa xuất sắc của nước ngoài.

Trong hơn 100 năm, chúng tôi đã không ngừng khám phá và tiến bộ về cách giải quyết các vấn đề văn hóa truyền thống. Bây giờ, nó đã trở thành một sự đồng thuận để kế thừa và chuyển đổi truyền thống. Khi biên soạn tài liệu giảng dạy tiếng Trung và đào tạo giáo viên sử dụng tài liệu giảng dạy, chúng tôi đã nhiều lần nhấn mạnh rằng phải tuân thủ chủ nghĩa duy vật lịch sử và chủ nghĩa duy vật biện chứng trong việc kế thừa truyền thống, coi trọng chuyển đổi sáng tạo và phát triển đổi mới. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng. Chỉ cần bạn có tấm lòng này và kiên trì áp dụng nó vào thực tế, bạn luôn có thể tiến bộ không ngừng và làm tốt hơn nữa.

(Tác giả là giáo sư khoa tiếng Trung của Đại học Bắc Kinh và là giáo sư chủ nhiệm của Đại học Sơn Đông)

Đỗ Hoàng theo báo mạng Văn họcTrung Quốc ngày 27 - 2 - 2021